29 / 80
Γνώμη των ειδικών
29
μη αναστρέψιμη απειλή για την χρηματοπιστωτική σταθερότητα
της Ευρωζώνης, δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ.
Ο επιμερισμός του χρέους
Σήμερα, το ελληνικό χρέος ανέρχεται στα 317 δισ. ευρώ,
ήτοι στο 174% του ΑΕΠ, με την κατανομή αυτού να έχει ως
ακολούθως: EFSF 141 δισ. ευρώ, άμεσος δανεισμός από τα
κράτη-μέλη της ΕΕ 53 δισ. ευρώ, ΔΝΤ 28 δισ. ευρώ, ιδιώτες 50
δισ. ευρώ, ΕΚΤ 25 δισ. ευρώ, ΕΓΔ 15 δισ. ευρώ και ΤτΕ 5 δισ.
ευρώ. Είναι άξιο σημείωσης ότι το 68% του ελληνικού χρέους
ανήκει στην Ευρωζώνη, δηλαδή σε ευρωπαίους πολίτες. Το
συγκεκριμένο ποσοστό χρέους, είναι και εκείνο που δύναται
τελικά να τεθεί προς διαπραγμάτευση,
Η επίσημη λήξη του ελληνικού προγράμματος στήριξης
τοποθετείται στο τέλος του μηνός Φεβρουαρίου (ήδη συζητείται
παράταση του), με τις χρηματοδοτικές ανάγκες για την ομαλή
εξυπηρέτηση του χρέους να προσεγγίζουν τα 22,5 δισ. ευρώ,
για το 2015. Ειδικότερα, οι υποχρεώσεις αυτές αφορούν: 8,7 δισ.
ευρώ προς το ΔΝΤ, 6,7 δισ. ευρώ προς την ΕΚΤ και διάφορες
ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες, 5,4 δισ. ευρώ προς τόκους και
1,8 δισ. ευρώ προς λοιπές υποχρεώσεις, ομόλογα εκτός PSI κλπ.
Παράλληλα, δεν είναι δυνατόν να αγνοηθεί η ήδη πολύ
ευρεία υστέρηση εσόδων, κατά το πρώτο τρίμηνο του νέου έτους
και η εκπεφρασμένη βούληση της ελληνικής κυβέρνησης να μην
λάβει την τελευταία δόση του μνημονίου, δηλαδή 7,5 δισ. ευρώ.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το 2015 και ιδιαίτερα το
προσεχές καλοκαίρι, θα είναι το πιο κρίσιμο χρονικό διάστημα
για την ελληνική οικονομία. Εκ των προαναφερθέντων 22,5 δισ.
ευρώ, τα μισά, δηλαδή 11,4 δισ. θα πρέπει να αποπληρωθούν
κατά τους μήνες Ιούνιο (2,6 δισ. ευρώ), Ιούλιο (5,1 δισ. ευρώ)
και Αύγουστο (3,7 δισ. ευρώ). Ο δε επιμερισμός των ποσών
αυτών ανά πιστωτή, έχει ως εξής: 6,7 δισ. ευρώ στην ΕΚΤ και
άλλες κεντρικές τράπεζες, 1,9 δισ. ευρώ σε τόκους, 1,8 δισ.
ευρώ στο ΔΝΤ και 1 δισ. ευρώ σε λοιπές υποχρεώσεις.
Η πιο πιθανή λύση
Για την κάλυψη των ως άνω υποχρεώσεων, η λύση που
διερευνάται εδράζεται σε μια προληπτική πιστωτική γραμμή
στήριξης ύψους 10 δισ. ευρώ για 18 έως 24 μήνες, σε
συνδυασμό με την δανειοδότηση 12,5 δισ. ευρώ από το ΔΝΤ
για 2 έτη. Την ίδια στιγμή, θεωρείται δεδομένη η έναρξη μιας
διαπραγματευτικής συζήτησης για την ελάφρυνση του ελληνικού
χρέους. Το επικρατέστερο σχετικό σενάριο αφορά στην
επέκταση της αποπληρωμής του για ένα πολύ μεγάλο χρονικό
διάστημα, καθώς και στην εφαρμογή πολύ χαμηλών επιτοκίων.
Χαρακτηριστικά, δεδομένου ότι το μέσο επιτόκιο των
ελληνικών ομολόγων αυτή τη στιγμή είναι στο 1,75%, πιθανή
μείωση μιας ποσοστιαίας μονάδας, θα ήταν δυνατό να επιφέρει
ελάφρυνση τόκων περί τα 2 δισ. ευρώ ανά έτος, κατά προσέγγιση.
Η συγκεκριμένης τάξεως λύση θα ήταν ισότιμη, σε
όρους καθαρών παρουσών αξιών, με ένα πολύ σημαντικό
haircut. Ωστόσο, προκειμένου κάτι τέτοιο να θεωρείται
ως εφικτό, λαμβάνοντας επιπλέον υπόψη και την ήδη
λεχθείσα χρηματοδοτική κάλυψη των 22,5 δισ., αναμένεται
μια ιδιαίτερα σκληρή στάση των πιστωτών, οι οποίοι και θα
απαιτήσουν άμεση επιτάχυνση των εγχώριων διαρθρωτικών
μεταρρυθμίσεων, ειδικές παρεμβάσεις στα εργασιακά και νέες
περικοπές δαπανών.
Οι ανακρίβειες
Στη βάση αυτή, ελέγχονται ως ατελή και ανακριβή προεκλογικά
οικονομικά προγράμματα, τα οποία επί παραδείγματι
στηρίζονται στα διαθέσιμα του ΤΧΣ (απολύτως δεσμευμένα),
στους πόρους του ΕΣΠΑ (αξιοποιήσιμοι μόνον κατόπιν
πλήρους συμφωνίας με την ΕΕ) και στην εκ δια μαγείας
αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής (το πάγιο σκοπούμενο της
τελευταίας 25-ετίας). Συγχρόνως, οιαδήποτε πιθανή ανάσχεση
των αποκρατικοποιήσεων, μόνον ως αρνητική θα εδύνατο
να αποτιμηθεί, μιας και αυτές θα μπορούσαν να αποφέρουν
έσοδα άνω των 5 δισ.
Επιπροσθέτως, μια ακόμα πλάνη σοβεί, αναφορικά στο
ζήτημα της διαγραφής του ελληνικού χρέους. Δεδομένης της
άτυπης συμφωνίας για την πλήρη αποπληρωμή του ΔΝΤ και
των ιδιωτών, η εστίαση για το ενδεχόμενο της διαγραφής,
αφορά στην ΕΚΤ και στους εταίρους στην Ευρωζώνη, οι οποίοι
ως επισημάνθηκε διακρατούν άνω του 60% του ελληνικού
χρέους. Είναι ωστόσο ζήτημα κοινής αντίληψης, το κατά πόσον
είναι όντως εφικτή η διεκδίκηση της διαγραφής οφειλομένων
που προέρχονται από χώρες όπως η Σλοβακία, η Σλοβενία,
η Ιρλανδία κλπ., σε μια περίοδο που το ελληνικό κράτος
δανείζεται με εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια.
Οι συνέπειες της ποσοτικής χαλάρωσης
Την όλη εικόνα συμπληρώνει η πρόσφατη ανακοίνωση του
ευρωπαϊκού προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, το οποίο ως
στόχο έχει την αποκατάσταση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη.
Τον Νοέμβριο του 2014, ο υποπληθωρισμός στην Ευρώπη ήταν
της τάξεως του 0,3%, με τον επιθυμητό στόχο να τίθεται στο 2%.
Ειδικότερα, το ύψος του προγράμματος ποσοτικής
χαλάρωσης ανέρχεται στα 1,14 τρισ. ευρώ, ήτοι 60 δισ. ευρώ
ανά μήνα, από τον Μάρτιο του 2014 έως τον Σεπτέμβριο του
2016 (τουλάχιστον). Η δε συμμετοχή της Ελλάδας είναι 2,9% ή
33 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι η μηνιαία δυνατότητα αγοράς
ελληνικών ομολόγων προσεγγίζει περίπου το 1,5 δισ.
Ωστόσο, προκειμένου η Ελλάδα να απολάβει τη συγκεκριμένη
ωφέλεια, θα πρέπει να αποπληρώσει τον Ιούνιο και τον Ιούλιο
ομόλογα αξίας 6,7 δισ. ευρώ, τα οποία και λήγουν. Και τούτο,
διότι δεν πρέπει να υφίσταται υπέρβαση του 33%, δηλαδή του
μέγιστου επιτρεπόμενου ορίου χρέους μιας χώρας, που η ΕΚΤ και
οι ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες θα δύνανται να διακρατούν.
«